Onderwerpen

Onderwerpen

In Eschers vroegste werk vinden we vooral landschappen, en ook wat stillevens en portretten. Pas vanaf zijn veertigste maakte Escher "Escheriaanse" prenten.
Enkele onderwerpen van Escher

Regelmatige vlakvulling

Met regelmatige vlakvulling bedoelt men een prent die volledig gevuld is met gelijkvormige figuurtjes die elkaar nergens overlappen. In de Moorse kunstwerken waren de figuurtjes abstract, maar bij Escher stellen ze herkenbare dingen voor. Soms transformeren de figuurtjes (bijvoorbeeld van vissen in vogels). Andere voorbeelden van prenten waarin regelmatige vlakvulling wordt gebruikt zijn Lucht en water I, Lucht en water II en Dag en nacht. Escher maakte veel prenten met regelmatige vlakvulling en het bleef lange tijd een vruchtbare bron van inspiratie.

Twee dimensies, of drie dimensies?

Een voorbeeld hiervan is de prent Tekenen. Enerzijds lijkt het alsof Escher een afbeelding heeft gemaakt van een eerste driedimensionale hand, die een tweede, tweedimensionale hand tekent, anderzijds lijkt het alsof de eerste hand juist tweedimensionaal is, en getekend wordt door de tweede hand, die driedimensionaal is.

Onmogelijke ruimtelijke objecten

Een voorbeeld hiervan is Klimmen en dalen. Op deze prent lopen mensen op een soort wenteltrap met maar één wenteling, maar waarvan begin en einde aan elkaar zijn vastgemaakt, zodat de mensen steeds kunnen klimmen zonder ooit hoger te geraken.

Perspectief

Escher had een voorkeur voor eigenaardige gezichtpunten. Een voorbeeld is Boven en onder, waarop eenzelfde tafereel vanuit twee verschillende gezichtspunten wordt bekeken.

Oneindigheidsbenaderingen

Voorbeelden hiervan zijn Cirkellimiet I, II en III, en Vierkantlimiet. Deze voorbeelden zijn allemaal regelmatige vlakvullingen, maar aan de randen worden de afgebeelde figuurtjes steeds kleiner, zodat er uiteindelijk schijnbaar oneindig veel figuurtjes afgebeeld zijn.

Simultane werelden

Een voorbeeld hiervan is de prent Drie werelden; de drie werelden zijn: de bomen die weerspiegeld worden in de vijver, de bladeren die op de vijver drijven, en de vis die erin zwemt.

Escher was ook gefascineerd door spiegelingen. In zijn werken vinden we dus veel kleurcontrast, structuur, symmetrie en spiegelingen terug.

De gebruikte techniek

Techniek

Escher hield van technieken waarbij men met een zwart vlak begint en zwart weghaalt. Hij gebruikte dan ook houtsnede, houtgravure, lithografie en mezzotint. Tijdens zijn HVS-opleiding maakte hij ook enkele lino's (De linosnede of linoleumsnede is een hoogdruktechniek, waarbij de plaat bestaat uit een stuk linoleum).
Later gebruikte Escher ook houtgravure, omdat men hiermee gedetailleerder kan werken. Houtsnede zou echter voor Escher een veelgebruikte techniek blijven.
In 1929 maakte Escher zijn eerste lithografie. In 1946 waagt Escher zich dan ook aan mezzotint, ook wel 'zwarte kunst' genoemd, omdat hiermee sterker contrast mogelijk is, maar dit vergde echter veel geduld, en hij zou in totaal slechts zeven mezzotinten maken.
Escher bezat een grote technische vaardigheid. Een voorbeeld hiervan is de prent Draaikolken, waarin afbeeldingen van rode en groene vissen het vlak vullen. Beide kleuren werden afgedrukt met hetzelfde blok hout, maar bij het afdrukken van de ene kleur was het blok 180 graden gedraaid t.o.v. het afdrukken van de andere kleur.
In het begin was techniek belangrijk voor Escher, maar op een bepaald moment was technische vaardigheid niet meer het hoofddoel. Escher wil dan zijn ideeën in zijn hoofd uitdrukken in prenten, en techniek is hiervoor slechts een middel.

Het verdere leven

Verdere leven

In 1922 verliet Escher zijn school en van dan af reisde hij regelmatig en graag naar Spanje en vooral Italië, waar hij Jetta Umiker ontmoette, met wie hij in 1924 trouwde en hij drie zonen kreeg: George, Arthur en Jan. Hier tekende Escher landschappen en planten, en in Spanje bestudeerde hij de Moorse decoraties. Escher en zijn vrouw gingen in Rome wonen tot in 1935, toen het regime van Mussolini voor Escher onaanvaardbaar werd, en de familie verhuisde naar Château-d'Oex in Zwitserland. Escher voelde zich niet thuis in de Zwitserse sneeuwlandschappen en zo verhuisden ze weer naar België, namelijk naar Ukkel. In 1941 verhuisde ze weer, nu naar Baarn in Nederland, waar hij verbleef tot in 1970. In deze periode maakt hij de meeste van zijn kunstwerken, enkel twee operaties weerhielden hem ervan prenten te maken. Eschers vrouw kon echter niet aarden in Baarn dus verhuisde ze terug naar Zwitserland, waar Eschers vrouw voor rest van haar leven zou blijven.
In 1970 verhuisde Escher echter naar de Rosa-Spier-Stichting in Laren, een rusthuis voor bejaarde kunstenaars waar hij een eigen atelier had en hij op 73-jarige leeftijd zou sterven. Hij werd begraven op de Nieuwe Algemene Begraafplaats aan de Wijkamplaan te Baarn.

Eschers leven

Naast zijn werk als graficus, illustreerde M.C. Escher boeken, ontwierp tapijten, postzegels en wandschilderingen. Hij werd geboren in Leeuwarden als de vierde en jongste zoon. Na 5 jaar verhuisde de familie naar Arnhem, waar hij het grootste deel van zijn jeugd doorbracht. Nadat hij gezakt was voor zijn eindexamen, en na een kort intermezzo in Delft, begon M.C. Escher met zijn lessen bouwkunde aan de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten in Haarlem

Al na een week vertelde hij zijn vader dat hij wilde ophouden met zijn lessen bouwkunde en zich wilde toeleggen op de studie grafische kunsten. Hij werd hierin gesteund door zijn leraar Samuel Jesserun de Mesquita, aan wie hij zijn tekeningen en linoleumsnedes had laten zien. Nadat hij zijn school had afgerond, reisde hij langdurig door o.a. Italië, waar hij zijn vrouw Jetta Umiker ontmoette, en waarmee hij in 1924 trouwde. Zij gingen naar Rome, waar zij tot 1935 bleven wonen. Gedurende deze 11 jaar, reisde M.C. Escher ieder jaar door Italië heen, waarbij hij tekeningen en schetsen maakte, om deze later thuis in zijn atelier te gebruiken voor zijn prenten.

Veel van deze schetsen zou hij later ook weer gebruiken voor zijn litho's, houtsnedes en houtgravures. Bijvoorbeeld de achtergrond in de litho Waterval (1961) komt uit zijn Italiaanse periode. Ook de bomen die gereflecteerd worden in de houtsnede Modderplas (1952), zijn dezelfde bomen die hij gebruikte in zijn houtsnede Pineta van Calvi, die hij maakte in 1932.

Maurits Cornelis Escher (1898-1972) is een van 's werelds meest beroemde grafici. Zijn kunst wordt bewonderd door miljoenen mensen over de hele wereld, getuige de vele web sites op het internet.Hij is het meest beroemd om zijn zogenaamde onmogelijke tekeningen, zoals Klimmen en Dalen en Relativiteit, maar ook om zijn metamorphoses, zoals Metamorphose I, II en III, Lucht en Water I en Reptielen.

Maar hij maakte ook prachtige, meer realistische werken gedurende de tijd dat hij in Italië woonde en werkte.Bijvoorbeeld de litho Castrovalva, waarin men al M.C. Escher's fascinatie voor voor hoog en laag, dichtbij en veraf kan zien. De litho Atrani, een klein plaatsje aan de Amalfitaanse kust in Italië, maakte hij in 1931, maar komt weer terug in zijn meesterstukken Metamorphose I en II.
Gedurende zijn leven maakte M.C. Escher 448 litho's, houtsnedes en houtgravures en meer dan 2000 tekeningen en schetsen. Net zoals sommige van zijn beroemde voorgangers - Michelangelo, Leonardo da Vinci, Dürer en Holbein - , was M.C. Escher linkshandig.